Saturday, October 9, 2010

चित्रकला म्हणजे नक्की काय?

चिन्हच्या १२ अंकांचा पसारा मांडून बसले आहे.
चित्रकला आणि चित्रकार या अंकांच्या प्रत्येक पानावर आहेत.
प्रत्येकाची एक स्वतंत्र कहाणी.
वैयक्तिक आणि चित्रनिर्मितीमागच्या प्रेरणेची कहाणी.
दोन्हीही एकच कदाचित.
चित्रकला म्हणजे काय ते यातूनच कळेलही मला.
 कदाचित..
चित्रकला म्हणजे गायतोंडेंची कित्येक कोटींना विकली गेलेली पेंटिंग्ज?
की दिल्लीत निजामगंजच्या बरसातीत अखेरच्या एकाकी  दिवसांत त्यांनी चितारलेली सिलिंगफॅनची तीन पाती?
 हुसेनचे करोडोंचे घोडे? की त्याला परागंदा करणार्‍या नग्न देवतांचे कॅनव्हास?
रवि वर्माची धनिकांच्या खाजगी संग्रहात बंदिस्त झालेली दमयंती? की त्याच्या सरस्वतीच्या चित्रामागचा गूढ चेहरा?
भास्कर कुलकर्णींनी जगासमोर आणलेली वारली आर्ट आणि मधुबनी? की त्याच मधुबनी गावामधे त्यांचे उपेक्षेत मरुन जाणे?
चित्रकला म्हणजे चिमुलकरांच्या तरल स्व्प्नांतून उमटलेले गूढ आकार बहुतेक. किंवा त्या तरल आभासी आकारांनी वेडे झालेले चिमुलकर स्वतःसुद्धा.
चाळीस वर्षे न चुकता वेसाईड इनमधे हजेरी लावणारे अरुण कोलटकर आणि त्यांच्या निधनानंतर त्यांचे मैत्र जागवत बसणारे त्यांचे मित्र हाही चित्रकलेचाच एक भाग.
मी चिन्हचा एक एक अंक उघडून पहाते.
जेजेच्या आवारातली दाट, गर्द झाडी. लयबद्ध शिल्पं, भव्य सिलिंगमधून सांडणारा प्रकाश, उंच खिडक्यांच्या कमानी, नक्षीदार खांब आणि त्यांच्या तितक्याच नक्षीदार सावल्या मिरवणारे लांबलचक पॅसेज.. जेजेचं १५० वर्षं पुराणं सौंदर्य आणि आता त्याला लागलेली भ्रष्टाचाराची वाळवी.
चिन्हमधून चित्रकलेची ही बाजू सुद्धा दिसते.
चित्रकला याही पेक्षा काही वेगळी असू शकते?
आणि मग अजिंठ्याच्या पद्मपाणीने सांगितलेली चित्रकलेची कहाणी? अल्टामिराच्या त्या तीन उन्मत्त बैलांनीही चित्रकलेचा अर्थ सांगितलेला असणारच.
भीमबेटकाच्या गुहेतल्या भिंतीवरच्या आदिम आकृत्यांमधली उर्जा.. आदिवासींचा जीवनमरणाचा संघर्ष उलगडवून दाखवणारी तीही चित्रकलाच.
चिन्हमधे चित्रकला आहे, चित्रकार आहेत, त्यांच्या जीवनकहाण्या आहेत, निर्मितीप्रेरणेचा वेध आहे, ध्यासामागची कथा आहे.
पण चित्रकला म्हणजे अजूनही बरंच काही..
रोजच्या, आजूबाजूच्या आयुष्यातलं.. जहांगीरच्या पायरीवरचं, एन्सिपिए, ताओ आर्ट गॅलरीच्या प्रदर्शनातलं..
चित्रकारांच्या स्टुडिओतूनही चित्रकलेबद्दल बरंच काही कळू शकतं.
चित्रकार रोज एक पेंटिंग करतच असतो कुठेना कुठेतरी.
चिन्हने आजपर्यंत शक्य तेव्हढं सगळं सांगितलं.
पण अजूनही बरंच काही सांगण्यासारखं शिल्लक आहे.
चित्रकलेचा पसारा तर आपलं अवघं जगणंच व्यापून बसलेला आहे. 
वर्षातून एकदाच येणार्‍या चिन्हमधून असं कितीसं सांगणार? संवाद सतत हवा..
आणि म्हणूनच मग आता चिन्हचा हा सुरु झालेला ब्लॉग..
थोड्याच दिवसांत इंग्रजीमधेही येईल.
शिवाय सर्वात महत्वाचं म्हणजे चिन्हची वेबसाईट सुद्धा सुरु होतेच आहे अगदी काही दिवसामधेच..
माहिती देत राहूच तुम्हाला या ब्लॉगमधून.
चित्रकलेची आणि चित्रकारांची..

 शर्मिला फडके

8 comments:

  1. मनापासून वाट पाहतोय वेबसाईटची ..


    एक चिन्ह प्रेमी

    ReplyDelete
  2. प्रतिक्रियेबद्दल मनःपूर्वक धन्यवाद भुषण.
    वेबसाईट थोड्याच दिवसांत येत आहे.
    भेट देत रहा.

    ReplyDelete
  3. waiting for website eagerly......want to order book hardcopy as wel

    ReplyDelete
  4. Hello Satish Naik Sir,

    I am very happy of this approach...of spreading information through web !!
    as todays' student of sir J.J. are just proud to be part of JJ but know nothing about it and its history!!

    congratulations !!
    and Thank you so much...its my privilege to be part of it !!

    ReplyDelete
  5. Such a Blog/site is a Boon, to the art fraternity to interact, My hearty wishes to u guys, doing such wnderful work

    ReplyDelete
  6. Chinha Publication makes a best Art platform for artist, art lovers & Art collectors. From web site, it will reach worldwide. Best wishes.

    Harshad Kulkarni, Kolhapur Art Gallery

    ReplyDelete
  7. koni mala sangel ka ki mala chinha che aanka kuthe bhetil punyat ?

    ReplyDelete
  8. chitrakaleche mul ghatak kiti va konte

    ReplyDelete