चित्रकलेची 'दिवाळी'- दोन

कालनिर्णय-सांस्कृतिक २०१० मधे साधना बहुळकरांनी १८व्या शतकातल्या पॅरिसमधल्या चार स्त्री इम्प्रेशनिस्ट चित्रकारांवर लेख लिहिला आहे. युरोपमधली पुरुषप्रधान संस्कृती ऐन भरामधे असतानाच्या या काळात या चित्रकार स्त्रियांच्या शैलीवर, रचनेवर त्याचे कोणते परिणाम झाले आणि याला सुसंगत अमृता शेरगिलच्या चित्रकला शैलीचा आढावा या लेखामधे घेतलेला असेल.

श्री दीपलक्ष्मी मधे रविप्रकाश कुलकर्णी लिहित आहेत 'तीन दिग्गज' नावाचा लेख. ५० वर्षांपूर्वी ललित पुस्तकांची मुखपृष्ठेच नव्हे तर आतील पानांवरही हास्यचित्रांची पेरणी करुन पान न पान वाचनीय करणारे हे दिग्गज आहेत वसंत सरवटे, शि.द.फडणीस आणि बाळ ठाकरे.

हंसमधे 'स्टुडिओ नसलेला चित्रकार' हा चित्रकार श्रीधर अंभोरे यांच्यावर लिहिलेला लेख असेल.

कदंबमधे दीपक घारेंनी संगणकपूर्व काळात हाताने चित्र काढणारे चित्रकार आणि संगणकमय अशा आताच्या कालातले चित्रकार यांच्यावर चित्रकलेच्या कौशल्याच्या दृष्टीने तुलनात्मक लेख लिहिला आहे. डिजिटल चित्रकारीतेच्या या युगात चित्रकला कौशल्यापेक्षा चित्रांमधील आयोजन आणि मांडणशिल्पांना येत गेलेले महत्व यावर दीपक घारेंचे विवेचन नक्कीच वाचनीय असणार.

इंटरनेटवर गेली दहा वर्षे नियमित प्रसिद्ध होत असलेल्या मायबोली या संकेतस्थळाच्या ऑनलाइन हितगुज दिवाळी अंकाने तर यावर्षी 'कला आणि जाणीवा' अशा संकल्पनेवर आधारीत एक स्वतंत्र विभागच आपल्या अंकामधे समाविष्ट केला आहे. मायबोलीच्या जगभरातील लाखो मराठी वाचकांच्या कलाजाणीवांच्या अभिरुचीमधे संपन्न भर घालणारा हा विभाग असेल यात शंकाच नाही.

आता सर्वात महत्वाचं: आपलं महानगर मधला शशिकांत सावंत यांचा 'असे कसे हे मराठी चित्रकार?'  या लेखात सावंत म्हणतात मराठी चित्रकार पाश्चात्य चित्रकारांच्या तुलनेत मागे पडतात कारण इंग्रजी भाषेला आणि इंग्रजी वातावरणाला ते अजूनही बुजतात आणि त्यांच्या चित्रकलेत सैद्धांतिकाचा अभाव आहे. आंतरराष्ट्रीय कलाप्रवाहांना सुसंगत कला विकसित करण्याचा प्रयत्न केलेले मराठी चित्रकार हातांच्या बोटांवर मोजता येण्यासारखे आणि सध्याच्या काळात तर नाहीतच. उत्तर आधुनिक कला साधण्यासाठी ही कला समजून घेतली पाहीजे. त्यावरची पुस्तकं वाचली पाहीजेत. अतुल दोडिया, जितिश कल्लाटसारखे चित्रकार हे प्रयत्न करतात.

मराठी चित्रकारांनी यावर आपली मते मांडायला हवीत तरच खरे चित्र उलगडेल.

मॅजेस्टिक तर्फे दिवाळी अंकांचे संच वाचकांना सवलतीच्या दरात उपलब्ध करुन देणार्‍या वेगवेगळ्या योजना या सुमारास जाहीर होतात. त्यापैकी " ८०० रुपयांचा संच फक्त ५८० रुपयांत मौज,दीपावली,अक्षर्,कालनिर्णय-सांस्कृतिक,महाराष्ट्र टाइम्स, अनुभव" ही चित्ररसिकांच्या दृष्टीने चांगली योजना वाटली. या सोबत चार पुस्तकांपैकी एक पुस्तक मोफत मिळण्याची सवलत आहे. या चार पुस्तकांमधे एक "माझी स्मरणचित्रे" लेखिका अंबिका महादेव धुरंधर आहे. औंध संस्थानात गेलेल्या आपल्या बालपणाविषयीच्या अंबिका धुरंधरांच्या आठवणी वाचायला मिळणे म्हणजे या दिवाळीतली चित्रकलेची खरीच पर्वणी. 'चिन्ह' वाचकांच्या सोयीसाठी-

 मॅजेस्टिकच्या या संचाची नोंदणी कुठे करता येऊ शकेल याचे तपशील असे-

मॅजेस्टिकः गिरगाव- ३३८८२२४४, ठाणे- २५३७६८६५
मॅजेस्टिक ग्रंथदालन- शिवाजी मंदिर- ९८९२२ २०२३९
आयडियल पुस्तक त्रिवेणी: दादर- २४३०४२५४
श्रीराम बुक डेपो: ठाणे (प.)- २५४२१७४५/ ९८६९८१६०५०
जवाहर बुक डेपो: पार्ले- २६१४३९०२
शब्द द बुक गॅलरी- बोरिवली- ९८२०१ ४७२८४
प्रेरणा पुस्तकालयः मंत्रालय- ९९८७४ ५१९७४
बुक कॉर्नरः डोंबिवली- २४३३४५२
उत्कर्ष बुक सर्व्हिसः पुणे- २५५३२४७९
मॅजेस्टिक बुक स्टॉलः पुणे- ९९२२३ ४४०८१

मायबोली वर सुद्धा दिवाळी अंक खरेदीची सुंदर योजना आहे. जगभरात कुठेही फ्री शिपिंगची योजना निश्चितच आकर्षक.

अंक कुठूनही घ्या. चित्रकलेची 'दिवाळी' साजरी होणे महत्वाचे!

शर्मिला फडके